Fobi dediğimiz kavram; bir durum veya nesne karşısında kişilerin yaşamış olduğu kaygı, endişe ve buna korku duymaları olarak karşımıza çıkar.Yükseklik korkusu psikoloji literatüründe ''akrofobi'' olarak karşımıza çıkmaktadır.
Akrofobiye sahip olan kişiler yüksek olan binalara, katlara, ortamlara girmekten kaçınırlar. Kısaca bu kişiler yüksek olan veya yüksek olduğunu düşündüğü her şeyden kaçınırlar.
Akrofobi dünyada nüfusun en az %5 olarak karşımıza çıkmaktadır. Kadınlarda görülme sıklığı erkeklere göre fazladır. Bu durum her yaştaki popülasyon için geçerlidir. Akrofobisi olan kişilerin, travmatik olaylarla ilişkili olduğu, doğuştan gelen yükseklik korkusundan oluştuğu ve bilişsel önyargılarla oluştuğu bilinmektedir.
Bu durum karşısında olan kişiler; normalden daha fazla olağan dışı tepki gösterirler. Yaşanılan durumun etkisi, sıklığı ve şiddeti kişiden kişiye göre değişir. Ayrıca yaşanılan durum karşısında kişide psikolojik, bedensel veya fiziksel etkiler ortaya çıkmaktadır.
Korku denildiğinde aklımıza tehlike anında ortaya çıkan bir duygu iken; fobiler genellikle gerçek olmayan fakat gerçekmiş gibi hissedilen endişe durumudur. Bu korkuya sahip kişiler genellikle düşeceklerini, yaralanacaklarına dair bir düşünceye sahip olup, endişe duyarlar. Kişiler balkondan veya pencereden bakmaya oldukça zorluk çekerler veya bakamazlar. Bir yerlere tutunma isteği içerisine girerler. Merdivenin yanındaki boşluklara bakamaz ve pencere yanlarına oturamazlar. Arkadaşlarına veya sevdikleri kişilerin yüksek katlarda olan evlerine gitmek istemezler. Hatta dağın yüksek zirvelerine bakamazlar bu durumdan kaçınmak isterler.
Akrofobinin aile üzerinde etkisi küçük yaşlardan itibaren olduğu durumlar da gözlenmiştir. Ebeveynler yüksek yerlerde oynayan çocuklarına verdiği tepkilerın aşırı olması ve onlara karşı hassas davranması bu durumu tetikleyen bir sebep olabilmektedir. Bu durum zaman içerisinde öğrenilmiş çaresizlik olarak da karşımıza çıkabilmektedir.
YÜKSEKLİK KORKUSU (AKROFOBİ) BELİRTİLERİ NELERDİR ?
Yükseklik korkusu (Akrofobi) yaşayan bireyler; daha çok kaygı, panik atak, baş ağrı, baş dönmesi, ağlama veya bağırma hissiyatı, gergin hissetme, kontrolün kaybı, kalp çarpıntısı gibi şikayetlerde bulunurlar. Yükseklik korkusunu ileri düzeyde yaşayan kişilerde; yüksek bir yerde bulunulduğunda dört ayak üzerinde ilerleme veya diz çökme veya biran önce aşağı inme isteği içerisinde olurlar.
YÜKSEKLİK KORKUSU (AKROFOBİ) TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜ ?
Bu durum karşısında olan bireyler kesinlikle psikolojik destek almalıdır. Konu ile alakalı olarak en çok başvurulan ve fayda gören yöntemlerin başında; bilişsel davranışçı terapi (BDT) olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yöntem, kişinin korktuğu durumlar karşısında maruz bırakma gibi çeşitlili aşamalardan oluşmaktadır. Yani kişinin durum karşısında yavaş yavaş maruz kalması sağlanır ve zamanla daha güvenli hale gelerek korkularının giderilmesi sağlanır. Bu maruz bırakmalar; canlandırma, sembolik veya sanal gerçeklik yötemlerinde de faydalanılmaktadır. Bu yötemlerle kişi durumun üstesinden geldiği görülmektedir.
