Önceden beri insan eğitim ve denetimini, sistem değişikliğinden daha önemli görmüşümdür. Bu sebepledir ki, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini hep yanlış görenlerdenim. Türkiye’nin bir gün bunu tartışıp terk edeceğini de adım gibi biliyorum.
Cumhurbaşkanımızın 22 Temmuz da yaptığı konuşmayla da sistem tartışması yine gündeme oturdu. Tuhaf olan sistemi getirenlerin bile memnun olmadığı bir sistemle iki yıldır yönetiliyor olmamızdır. Sevindirici olan sistemi temsil edenlerin bu hatayı fark etmeleridir çünkü bunu değiştirebilmek gücü ancak iktidardaki partinin iradesi ve muhalefetle işbirliği sayesinde mümkün olabilmektedir. Zira muhalefetin mecliste üçte iki çoğunluğu bulabilmesi mümkün değildir.
Türkiye’de dünyada örneği olmayan bir başkanlık sistemi olan cumhurbaşkanlığı sistemi, maalesef pembe tablolar getirmedi, parlamentoyu itibarsızlaştırdığı gibi, cumhurbaşkanının yoğunluğunu arttırarak hareket alanını daraltıp bürokrasiyi bir hayli artırmıştır. Kamu hizmet ve denetiminde çok büyük aksamalar meydana gelmekte, vatandaşlar cimere yazarak her konuda çare arar duruma gelmiştir. Cumhurbaşkanlığı sistemi için yapılan referandum öncesi kampanyalarda her şey daha güzel olacak, Türkiye çağ atlayacak, ekonomi düzelecek vaatleri yerine gelmedi. Zaten gelmesini beklemek de çok akılcı bir durum değildi. Daha önceki yazılarımda belirttiğim gibi, Amerika’da, Almanya’da Fransa’da ki bir başkanlık sistemine her zaman evet. Ancak insaflı biri seçildiğinde Cumhurbaşkanı, insafsız biri seçilirse diktatör olabilecek bu sistem baştan sona yan-lış-tır.
Cumhurbaşkanlığı makamının, parti başkanlığı seviyesinde algılanması da, referandumda evet oyu verenler tarafından bile olumlu karşılanmamaktadır. İçte ve dışta her problemin ilk muhatabı, Cumhurbaşkanı olması doğru olmadığı gibi, ülke ve millet menfaatleri açısından sakıncalı durumlara fırsat verebilmektedir.
Bazı kararların hızla uygulanmasına imkan vermekten başka hiçbir özelliği olmayan, bu sistemin en büyük handikabı, uyum yasalarının çıkarılmayışıdır. Eğer uyum yasaları, muhalefetin de eleştirileri göz önüne alınarak çıkarılırsa yine de faydalı olabileceğine inanıyorum. Özellikle güçler ayrılığı ve yargı bağımsızlığı konularında yapılacak düzenlemelerle sistemin devam edilebilmesi mümkün ise de iktidarın seçim endişesiyle sistem değişikliğine imkan vereceği kanaatindeyim.